هفتمین نشست از سلسله‌ای نشستهای هدفمند سازی یارانه‌ها روز دوشنبه دوازدهم اسفندماه در موسسه برگزار شد. این نشست با موضوع انصراف داوطلبانه از يارانه، واقع بينانه؟ و درجهت پاسخگويي به امکان پذیر بودن انصراف از یارانه‌ها، چگونگی تخصیص منابع بازیافتی و چگونگی ایجاد استقبال افکار عمومی دنبال شد.
دكتر پویا علاءالدینی دانشيار برنامه ريزي رفاه اجتماعي دانشگاه تهران در نشست سه کلید اصلاح هدفمندی یارانه‌ها با اشاره به این که واحد توسعه و فقرزدایی جماعت است گفت: بسیاری از طرح‌های اقتصادی را نمی‌توان به شکل ملی و گسترده اجرایی کرد. یکی از اصلی‌ترین آن‌ها درمان فقر است که باید با برنامه‌های هدفمند و دقیق به اقشاری خاص ارائه شود.
وی با بیان این‌که ضریب جینی در ایران به هیچ عنوان دقیق و قابل استناد نیست، اظهار کرد: در کشور ما بسیاری از ثروتمندان ازطریق اموال تملکی‌شان درآمد دارند در حالی که ضریب جینی تنها درآمدهای جاری را محاسبه می‌کنند به همین دلیل دولت باید به منظور توسعه همه جانبه در مناطق مختلف کشور با نگاهی هدفمند نسبت به جماعت‌های مختلف برنامه ریزی کنند.
این اقتصاددان طرح یارانه نقدی مشروط را جزو راه حل‌های مطلوب برای جانشینی وضع فعلی تلقی کرد و گفت: در این روش که در حال حاضر در بسیاری از کشورهای آمریکای جنوبی و آفریقا عملی می‌شود دولت یارانه نقدی را به شکلی مشروط در اختیار افراد قرار می‌دهد. به این ترتیب که افراد باید پول دریافت شده از دولت را در طریق‌های خاص مثلا بهداشت یا آموزش هزینه کنند.
علاءالدینی اضافه کرد: البته این مساله می‌تواند شاخص‌ها و شرط‌های بیشتری را در برگیرد و یا برای اقشار آسیب پذیر تماما شرطی نباشد. این طرح حتی درکشوری مانند تانزانیا نیز جواب داده و قطعا کشور ما می‌تواند از این روش استفاده کند.
وی با اشاره به ایجاد عادت در بین مردم برای دریافت یارانه نقدی تصریح کرد: من تعجب می‌کنم چطور یک دولت یارانه نقدی را به شکلی گسترده در بین تمام اقشار یک جامعه پخش می کند اما نسبت به واکنش‌ها و بازخوردهای آن هیچ برنامه‌ای تدوین نمی‌شود. حالا با گذشت چند سال بسیار سخت است از مردمی که تا امروز یارانه نقدی می گرفتند بخواهیم یک دفعه انصراف دهند.
این اقتصاددان افزود: البته انصراف در کوتاه مدت شاید پاسخگو باشد اما در بلند مدت مردم نیاز به یک برنامه شفاف و نتایج ملموس دارد در غیر این صورت این امر به ضرر خود تمام خواهد شد
معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان این‌که بیش از یک سوم مدارس کشور نیاز به مقاوم سازی و بازسازی دارند گفت: می‌توان در جریان طرح هدفمندی یارانه‌ها با کمک خیرین نسبت به بهبود وضعیت این اماکن اقدام کرد.
در ادامه دكتر مرتضی رییسی ،معاون عمراني وزارت آموزش و پرورش، تصریح کرد: آموزش و پرورش ایران طبق اصل 30 قانون اساسی موظف است نسبت به آموزش رایگان تمام جمعیت کشور اقدامات لازم را انجام دهد. قشر دانش آموزان جزو آسیب پذیرترین اقشارند که قطعا نیاز به حمایت دارند.
وی با اشاره به نیازهای فعلی عمرانی وزارت آموزش و پرورش در سطح مدارس کشور عنوان کرد: متاسفانه حدود یک سوم از دانش آموزان سراسر کشور در حال حاضر در فضاهایی که از نظر ایمنی چندان مناسب نیستند تحصیل می کنند و حدود 33.6 درصد از مدارسمان نیاز به مقاوم سازی در بازسازی دارند در حال حاضر 6162 کلاس نیمه کاره در کشور است که بسیاری از آن‌ها در مناطق محروم قرار داشته و برای تکمیلشان نیاز به سه هزار میلیارد تومان بودجه داریم.
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به نقش بسیار زیاد خیرین مدرسه ساز در تکمیل کلاس‌های جدید آموزش و پرورش عنوان کرد: در حال حاضر 10 درصد از مدارس کشور مستقلا به وسیله مردم و 10 درصد دیگر نیز با مشارکت آن‌ها ساخته می‌شوند ما درحال حاضر در سراسر کشور تشکل‌های کاملا مردمی و مستقلی داریم که نسبت به تامین منابع مورد نیاز مدرسه سازی اقدام می‌کنند. این تشکل‌ها ظرفیت بسیار بالایی برای کمک کردن به آموزش و پرورش در ادامه دارند.
دكتر رییسی درباره منابع حاصل از اصلاح هدفمندی یارانه‌ها نیز عنوان کرد: این مساله که منابع انصراف دائمی یا موقت مردم از یارانه‌ها چگونه صرف شود موضوع بحث‌های گوناگونی بوده که قابل بحث هستند ما دراین حوزه می توانیم با کمک گرفتن خیرین مدرسه ساز و جلب حمایت آن‌ها از کمپین‌های نه به یارانه مردم را نیز به این موضوع تشویق کنیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: مردم برای انصراف از دریافت یارانه نیاز به نتایجی ملموس و مناسب دارند که ساخت مدارس جدید و توزیع مناسب آن‌ها در سراسر کشور می‌تواند این نگاه مثبت را به آن ها داده که انصرافشان از دریافت یارانه به ساخت مدارس جدید ختم شده است.
در اين نشست دکتر یوسف رشیدی از سازمان حفاظت محیط زیست نیزدر این زمینه سخنانی را ایراد کرد. ایشان در ابتدا در جواب این سوال که آیا کمپین انصراف داوطلبانه از یارانه‌ها واقع بینانه است یا خیر، متذکر شد که موفقیت این کمپین تنها در صورت اعتماد سازی ملی وجلب افکار عمومی امکان پذیراست. تا زمانیکه شفاف سازی اقتصادی انجام نشود و راهکارهایی برای جلب اعتماد ملی در نظر گرفته نشود احتمال موفقیت کم است. وی در ادامه خاطر نشان کرد که: "رسیدن به راه حل ریشه‌ای تنها در گرو شفّاف سازی اقتصادی است. باید شفّاف سازی شود که منابع بازیافتی در چه راهی صرف خواهد شد” .
وی خاطر نشان کرد که قشر مردمی در کشورهای توسعه یافته نیز از یک حق شهروندی برخوردار هستند، اما تعیین شکل و میزان این حق توسط سیاست گزاران، به طور اصولی و با مطالعات دقیق همراه بوده است. به عنوان مثال در فرانسه حق شهروندی پرداخت یارانهٔ نقدی نیست بلکه به شکل بن استفاده از وسائل نقلیه عمومی یا تسهیل خدمات پزشکی و سلامت دیده می‌شود.وی با اشاره به قیمت پایین واحد‌های حامل انرژی در ایران اظهار کرد که چنین قیمتی باعث افزایش مصرف و آلودگی محیط زیست شده است. طی تحقیقات انجام شده افزایش تعداد خودرو و مصرف انرژی ارتباط مستقی بابروز سرطان ریه و مشکلات تنفسی داشته است.
در حال حاضر خسارت ناشی از آلودگی به دلیل استفاده از سوختهای فسیلی ۸ میلیارد دلار تخمین زده می شود و میزان بالایی شیوع بیماریهای تنفسی باری را بر پخش خدمات درمانی تحمیل کرده است. وی معتقد است نه تنهابرداشتن یارانه های سوختی بلکه اعمال عوارض می تواند در استفادهٔ بهینه و کاهش میزان آلاینده‌ها مفید باشد.