
مرکز خدمات مشاوره برنامهریزی و توسعه موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامهریزی، نشست تخصصی "پیامدهای حضور کارگران مهاجر بر ساختار اشتغال در بازار کار ایران" را روز چهارشنبه چهارم مهرماه در سازمان برنامهوبودجه کشور بهصورت حضوری و آنلاین برگزار کرد
در این جلسه دکتر سعید امیریان رئیس مرکز خدمات مشاوره برنامهریزی و توسعه ضمن خوشآمد گوئی به حضار، وجود مباحث اخیر در خصوص حجم مهاجران کشورهای همسایه و حساسیتهای اخیر در خصوص آنها باعث شد تا این نشست باهدف بررسی پیامدهای مثبت و منفی حضور کارگران مهاجر بهویژه کارگران افغانستانی برنامهریزی و اجرا گردد.
در ادامه دکتر غلامرضا کشاورز حداد، عضو هیئتعلمی دانشگاه صنعتی شریف، ضمن مرور تغییرات جمعیتی ایران و ناترازی منابع انسانی در اقتصاد ایران به چالشها وسوالات این حوزه پرداخت. ایشان در این نشست گزارشی از حضور افغانستانیها در ایران و مرور موج مهاجرتی آنان به شوک مهاجرتی از سال 2021 به بعد از افغانستان به ایران ارائه کرد و نمودارهای برآوردی جمعیت افغانستانیهای شاغل و ساکن به کل جمعیت استانهای مهاجرپذیر را به تصویر کشید. در ادامه وی به شوک ورود مهاجرت 1400 افغانستان با بازگشت طالبان به حکومت و اینکه این مهاجرت به کدام استانها بیشتر انجامشده است پرداخت و گفت این مهاجرتها بیشتر به استانهای بوشهر، خراسان رضوی و تهران، البرز، یزد، قزوین و قم و در رتبههای بعدی استانهای سمنان، فارس، سیستان و بلوچستان، مرکزی، کرمان، اصفهان و هرمزگان صورت پذیرفته است. وی به بررسی آمار برآوردی تعداد افغانستانیهای شاغل در استانهای با حجم بیشتری از حضور کارگران مهاجر افغانستانی نسبت به سایر استانها شامل استانهای تهران، البرز، اصفهان و فارس و همچنین استان قزوین در بخش کشاورزی پرداخت و توضیحات خود را ارائه کرد. کرمی افزود:. نمودارها نشاندهنده این است که کارگران مهاجر افغانستانی در بخشهای صنعت، خدمات و کشاورزی به اموری شامل کارگران ساده و ماهر ساختمانی، متصدیان ماشین و دستگاههای مونتاژ صنعتی، کارکنان ماهر کشاورزی، جنگلداری، ماهیگیری، عمدهفروشی و خردهفروشی، تعمیر وسایل نقلیه موتوری، تولید چرم و مبلمان اشتغال دارند. وی افزود: در این میان وضعیت صنعت فروش و ساختمانسازی نشاندهنده این است که کارگران مهاجر افغانستانی در این دو صنعت درصد بالایی را پوشش میدهند صنعت چرم؛ صنعت پوشاک و جمعآوری پسماند از دیگر صنایعی است که در رتبههای بعد قرار داشتند. تحلیل اقتصادی ارائهشده از سوی وی نشان میدهد با ورود مهاجران افغانستانی به استانهای مذکور چرخههای تولیدی کاملتر شده و باعث بهبود فرآیندهای تولیدی و رونق اقتصادی شده است.
چالشهای مترتب بر متغیرهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و امنیتی ایران که فضای جامعه ایرانی را نسبت به حضور کارگران مهاجر حساس نموده از موضوعات مطرحشده در این نشست بود. بررسیهای ایشان نشان میداد بین حضور مهاجران افغانستانی در استانها با افزایش جرم و جنایت رابطه معنیداری وجود ندارد. بااینحال توصیه ایشان این بود که با ایجاد چارچوبی برای فعالیت آنها در کشور و فراهم نمودن امکان دادرسی به شکایات آنها میتواند در کاهش اقدامات مجرمانه مؤثر باشد.
دکتر مسعود محمدی الموتی عضو هیئتعلمی موسسه عالی آموزش مدیریت و برنامهریزی نیز در ادامه به ارائه نقطه نظرات خود پرداخت و درخواست کرد تصویر دقیقی ارائه شود که آیا حضور کارگران مهاجر در مجموع به نفع خواهد بود یا به ضرر؟ وی افزود: درمجموع برآورد این بود که به دلایل کمبود نیروی کار ساده در کشور مطالعات نشاندهنده این بوده که آثار مثبت بر بازار کار ایران بیشتر بوده است.
دکتر علا الدین ازوجی سرپرست امور اقتصاد کلان سازمان برنامهوبودجه کشور نیز ضمن بررسی آثار و پیامدهای حضور کارگران مهاجر بر ساختار اشتغال در بازار کار ایران به چگونگی گذر از چالشهای منفی پرداخت و گفت: استفاده کارگران مهاجر از کالاهای یارانهای موردبحث است. آیا درازای آن ایشان در مالیات کشور سهم دارند؟ وی افزود: لزوم تغییر در قانون مالیات موضوعی است که باید در دستور سیاستگذار باشد و باید روی این موضوعات کار شود.
در ادامه جلسه کارشناسان و اساتید حاضر در نشست به ارائه نقطه نظرات و دیدگاههای خود پرداختند.